ضمان منافع غیر مستوفات از نگاه مذاهب فقهی

چکیده لزوم جبران خسارت های وارده بر اموال و جانهای مردم برای نیل به امنیت در زندگی اجتماعی جایگاه ویژه ای در حقوق اسلامی دارد، هر روز به علل مختلف میان مالک و ملک خود فاصله می افتد، در این رساله روشن می شود که افزون بر منافع مستوفات (بهره برداری شده) منافع غیر مستوفات (بهره برداری نشده) نیز مورد ضمان هست . در بررسی مفهوم ضمان منافع غیر مستوفات با عناوینی مانند «عدم النفع» و «تفویت منفعت» روبرو هستیم با درک صحیح از این مفاهیم خواهیم دید که اختلاف دیدگاه میان صاحب نظران قطعاً در حکم مسأله نیست بلکه اختلاف در مفهوم و مصادیق از منافع غیر مستوفات و عدم النفع است. غالب مباحث ضمان منافع غیر مستوفات در کتب فقهی ذیل مباحث غصب و یا احکام مقبوض به عقد فاسد آورده شده است، برای اثبات قابل مطالبه بودن منافع غیر مستوفات بررسی مستقل این دو باب فقهی حائز اهمیت است. همچنین با تبین دیدگاه ابوحنیفه بر عدم ضمان منافع می توان تمامی ادله مخالفین ضمان منافع غیرمستوفات را به صورت مستدلّ و یک جا جمع آوری کرد و همچنین اثرات سوء ناشی از حکم به عدم ضمان را دید. یک پژوهش علمی حتی با داشتن مبانی معتبر و ساختار قابل قبول زمانی دارای ارزش واقعی است که کاربردهای عملی آن به خوبی تبیین شود، تطبیق مواردی همچون؛ بیمه عدم النفع و خسارت تأخیر تأدیه بر مباحث ضمان منافع غیر مستوفات و عدم النفع بیانگر اهمیت این مسأله می باشد.